Eenmalige medicatie voorschrijven via het AfsprakenProgramma

Geplaatst op door

Het is nog onvoldoende bekend dat ook eenmalige medicatie voorgeschreven kan worden via het AfsprakenProgramma. Dat geldt zowel voor medicatie die onder voorwaarden herhaald kan worden, b.v. fentanyl voor tubepleisters, als voor medicatie waarbij de dosering berekening lastig is, vanwege onbekendheid en/of cijfers achter de komma of afwijkende berekeningswijze.

Dat het met het voorschrijven van berekende medicatie fout kan gaan is onlangs weer op pijnlijke wijze duidelijk geworden. Pijnlijk voor de ouders van de patiënt bij wie het betrof, maar ook pijnlijk voor de voorschrijvend arts.

Voor ouders heeft dit een grote impact met name ten aanzien van hun vertrouwen in de behandeling van hun kind. Dit in een situatie die toch al als zeer stressvol wordt ervaren. Voor de arts in kwestie geeft dit een frustrerend schuldgevoel zonder dat je daar nu direct veel aan kunt doen. De implicatie van de volgende keer ‘beter lezen’ is lastig aangezien niemand bewust een dosering verkeerd leest en/of berekent. Dit is nu eenmaal een menselijke tekortkoming waar we allemaal last van hebben.

Het onderstaande voorval is beschreven met toestemming van ouders en betrokken arts.

Het betrof een eenmalige dosering risperidon voor een patiënt van 55 kg vanwege een delirant beeld aan de beademing. Als je in het Kinderformularium kijkt dan zou daarbij het volgende voorschrift moeten gelden:

Indicatie: Pediatrisch delier bij kritisch zieke kinderen
  • Oraal
    • < 45 kg

      [16] [17] [18] [33]

      • Startdosering: 0,02 mg/kg/dosis, éénmalig. De startdosis kan tweemaal met een tussenpoos van een uur herhaald worden. Dan opnieuw effect en bijwerkingen beoordelen..
      • Onderhoudsdosering: 0,01 – 0,08 mg/kg/dag in 2 doses , max: 4 mg/dag.
      • Advies inname/toediening:Risperidon drank niet samen met thee innemen.
    • ≥ 45 kg

      [16] [17] [18] [33]

      • Startdosering: 0,5 – 1 mg/dosis, éénmalig. De startdosis kan tweemaal met een tussenpoos van een uur herhaald worden. Dan opnieuw effect en bijwerkingen beoordelen.
      • Onderhoudsdosering: 0,01 – 0,08 mg/kg/dag in 2 doses , max: 6 mg/dag.
      • Advies inname/toediening:Risperidon drank niet samen met thee innemen.

De intentie was om 0,5 mg/dosis te doseren, maar (een zeer bekende vergissing) dit werd geïnterpreteerd als 0,5 x 55 kg = (afgerond) 30 mg. Het redelijk subtiele verschil in dosering/dosis en dosering/kg/dosis is hier de onderliggende oorzaak van. Wat het nog lastiger maakt is dat in het advies van het Kinderformularium deze 2 manieren tegelijkertijd worden gebruikt, de start dosering per dosis en de onderhoud dosering per kg/dag.

Indien de eerder genoemde dosering via het AfsprakenProgramma wordt ingevoerd, dan zie je echter dat de maximale dagdosering 6 mg/dag.

Als je dan 30 mg als keerdosering voorschrijft dan krijg je de bekende rode doseer waarschuwing.

Indien je het voorschrift correct doseert dan kun je dit als een zogenaamd PRN (Pro Re Nata, i.e. zo nodig) als volgt voorschrijven:

Ook voor de bekende fentanyl bij tube-pleisters of midazolam bij onrust is dit een goede werkwijze die ook nog eens veel herhaal handelingen van eenmalige handmatige invoer bespaart.

Bovenstaande procedure is zeker nog niet ideaal en het streven moet ook zijn om dit verder te verbeteren. Het is echter (in theorie) heel goed mogelijk om praktisch al dit soort fouten te voorkomen. Dat dit ook in de praktijk positieve effecten kan hebben is onlangs nog via wetenschappelijk onderzoek aangetoond.